Urban exploration, afgekort naar Urbex, betekent de stad rondtrekken en nieuwe plekken ontdekken die niet op het gebruikelijke pad liggen en alleen bekend zijn bij de bewoners.
Industrieterreinen, verlaten gebouwen, oude tunnels, noem maar op. Stedelijke verkenning zal je zoveel opleveren als je nieuwsgierigheid je toestaat, dus neem een zaklamp, een camera en een vriend mee en ga eropuit om te verkennen!
Urbex, wat is dat nou precies?
Eerlijk gezegd weten we niet precies wanneer stadsverkenning is ontstaan. Nieuwsgierige mensen moeten al lange tijd buiten de gebaande paden zijn geweest. Urbex zoals we die vandaag de dag kennen, begon echter met de komst van internet.
Met gelijkgestemde mensen die het gemakkelijker vonden om verbinding te maken via internet, ontstond er een online subcultuur gewijd aan stedelijke verkenning. Aanvankelijk zo obscuur als de plaatsen waar stedelijke ontdekkingsreizigers naartoe gingen, is urbex nu meer mainstream geworden, met veel blogs die aan deze hobby zijn gewijd.
De basics van urbex
Het ding met stedelijke verkenning is dat je er niet op uit bent om de beroemdste plekken in een stad te zien. Integendeel: je gaat op zoek naar de meest verborgen plekken waar je naartoe kunt gaan.
Vooral als het gaat om stadsverkenning in verlaten gebouwen, zijn er enkele regels waar je rekening mee moet houden. Een vaak gebruikt citaat dat beschrijft wat je doel is wanneer je eropuit trekt, is: “neem niets dan foto’s, laat niets dan voetafdrukken achter”.
Verlaten plaatsen brengen allerlei soorten bezoekers. Van daklozen tot tieners tot vernieling en graffiti op de muren, je zult overblijfselen van vroegere bezoekers in de gebouwen vinden. Daarom is het ook belangrijk om een vriend of vriendin mee te nemen, voor het geval er iets misgaat. Je komt immers op plaatsen die niet bepaald gezond zijn, dus voorzichtigheid is geboden bij het verkennen.
Afhankelijk van waar je heen gaat, moet je misschien naast een vriend, een camera en een zaklamp ook nog een masker meenemen. Vooral als je niet meer gebruikte tunnels of een ondergrondse locatie verkent, zul je schimmel en veel stof tegenkomen, dus het is het beste om je longen ertegen te beschermen.
Is urbex in Nederland legaal?
Nou, technisch gezien niet. Tijdens het verkennen van de stad, begeef je je waarschijnlijk ook op privéterrein. Eerlijk gezegd maakt dat ook deel uit van de sensatie van de urbex ervaring. Nu hangt de kans dat je wordt betrapt of beboet echt af van wat je (stedelijke) verkent. Ga je een kleine hut op het platteland verkennen? De kans is groot dat niemand er last van heeft. Ga je naar een verlaten militaire basis? De kans is groot dat je bewakers tegenkomt.
Intentie is ook belangrijk. Als een bewaker jou en je maatje tegenkomt, en je hebt allebei een camera om je nek, zal het vrij duidelijk zijn dat je gewoon op verkenning gaat en foto’s maakt, niets anders. Een pro-tip is om een pakje sigaretten bij je te hebben. Zeg niet dat je de bewakers daarmee omkoopt, maar beschouw het als een gebaar van goede wil.
De beste manier om er zeker van te zijn dat je niets verknalt, is door ervoor te zorgen dat je niet inbreekt en binnenkomt. Dus als je een gesloten deur vindt, probeer deze dan niet te forceren. Staat de deur of ingang wijd open, excuseer jezelf dan binnen. Zoals eerder vermeld, niet vernielen! Dat maakt het moeilijker om je case uit te leggen aan de bewaker.
Als alternatief, als je een plaats wilt verkennen die op slot is, kan je op legale manier naar binnen gaan door toestemming van het gemeentehuis te vragen om naar binnen te gaan om de site te documenteren. Ze helpen je graag verder als je je bedoelingen duidelijk maakt.
Een ander ding om te overwegen is dat niet alle stedelijke verkenning noodzakelijkerwijs op verlaten plaatsen hoeft te gebeuren. Stedelijke verkenning kan ook legaal worden gedaan, op plaatsen die enige tijd verlaten waren en sindsdien een nieuwe bestemming hebben gekregen, of in het algemeen in gebieden die ver weg zijn van de glanzende toeristische attracties.
Urbex in Nederland
Het ding met Urbex in Nederland is dat Nederlanders berucht zijn om hun efficiënt ruimtegebruik. De implicaties hiervan zijn dat plaatsen niet lang verlaten blijven, vooral niet in stedelijke gebieden. Veel locaties die je online in Nederland kunt vinden, zijn inmiddels opgeknapt of gesloopt. En zelfs als ze verlaten zijn, betekent naar binnen gaan meestal dat je inbreekt. Nederlanders zijn beruchte regelvolgers, wat betekent dat je een boete krijgt voor op privé terrein komen, ongeacht je goede bedoelingen.
Dat betekent echter niet dat je moet opgeven. In de Urbex-cultuur wordt het aangemoedigd om je eigen locatie te vinden om te verkennen. Hoe meer mensen een locatie kennen, hoe meer er wordt verkend, hoe minder authentiek het is. Toch is er niets mis met het gebruik van internet als startpunt voor potentiële locaties.
Urbex plekken in Nederland
De meeste verlaten locaties in Nederland zijn vaak te vinden in de buitenwijken van steden of in havens, in de vorm van verlaten fabrieken, maar ook in het oosten van Nederland, waar je ongetwijfeld enkele verlaten plekken zult vinden.
Radio Kootwijk
Een iconische stedelijke verkenningsplek in Nederland is Radio Kootwijk. Het werd in 1918 gebouwd als radiozender en verbond Nederland met zijn koloniën. Het werd tijdens de Tweede Wereldoorlog veroverd door nazi-Duitsland en communiceerde tot het einde van de oorlog met onderzeeërs. Gedurende de rest van de 20ste eeuw verloor de radio zijn belang en werd het station afgesloten, waarbij enkele gebouwen werden gesloopt. Het iconische Station A bleef echter gespaard en het park eromheen kan worden bezocht. Station A kan ook worden gehuurd voor evenementen, wat niet erg stedelijk is om te verkennen, maar we nemen wat we in Nederland kunnen krijgen!
Tropicana
Een andere locatie om te overwegen is de Tropicana in Rotterdam. Tropicana, gebouwd als een zwemresort / overdekte nachtclub, had veel zwembaden, een tropisch interieur en was een allround klassieke locatie uit de jaren ‘90. Het werd begin 2010 gesloten nadat het failliet was gegaan. Een deel van de locatie wordt nu gebruikt voor kantoren van start-ups, maar je kunt er nog een kijkje geven in de vroegere tropische nostalgie.
Bunkers en de Tweede Wereldoorlog
Een van onze favoriete stedelijke ontdekkingsplekken in Nederland is de Atlantikwall. Gebouwd door de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog als een reeks bunkers en vestingwerken langs de westkust van continentaal Europa, waren ze bedoeld om een geallieerde invasie af te weren (wat overigens niet echt werkte). De bunkers staan er nog steeds. Een van de beste plekken om ze te zien is in de duinen naast Scheveningen, waar ze in de duinen staan met uitzicht op zee. Den Haag zelf heeft volop bunkers door de hele stad op allerlei onverwachte locaties, zoals in openbare parken als park Clingendael. Wil je een bunker “legaal” verkennen, dan kun je naar Hoek van Holland, waar een museumbunker staat. Kijk ook eens naar de jaarlijkse Bunkerdag, wanneer bunkers in heel Nederland open zijn voor het publiek.
NDSM
Tot slot, voor de industriële fans onder jullie, overweeg een bezoek aan de NDSM in Amsterdam. Hoewel het niet verlaten is en vrij bekend is, is het nog steeds een geweldige plek om te verkennen. Gelegen in een oude scheepswerf aan de IJssel in Amsterdam, is de plek sindsdien een creatieve hub geworden. Desalniettemin zal het zeker jeuken in je stedelijke verkenningshart, met veel graffiti, oude en roestende industriële architectuur en algemeen verval.
Heb jij tips voor de toekomstige verkenners, als het gaat om stedelijke verkenning in Nederland? Laat het ons in de reacties weten!
